ΟΙ ΜΑΓΕΜΕΝΕΣ - Las Incantadas [Μαίρης Κόντζογλου, Εκδόσεις Μεταίχμιο]

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΒΙΒΛΙΟΥ

Θεσσαλονίκη, στα βάθη των αιώνων: Μια βασίλισσα ερωτευµένη παράφορα µε τον Μεγαλέξανδρο τρέχει µες στη νύχτα να συναντήσει τον εραστή της. Τα µάγια του απατηµένου συζύγου της όµως θα µαρµαρώσουν αυτή και τη συνοδεία της. Οι µορφές τους θα µείνουν για πάντα στη Στοά των Ειδώλων.

Περίπου χίλια οχτακόσια χρόνια αργότερα, στην ίδια πόλη, που οι κάτοικοί της λατρεύουν τρεις θεούς και µιλάνε αµέτρητες γλώσσες, ο παλαιογράφος Εµµανουέλ Μιλλέρ επιχειρεί, µε τη συγκατάθεση του Σουλτάνου, να ξεριζώσει το αρχαίο µνηµείο των «Μαγεµένων» και να τις πάει στη Γαλλία, να κοσµήσουν τα ανάκτορα και τα σπίτια των ευγενών.

Στην προσπάθειά του όµως αυτή, θα βρεθεί αντιµέτωπος µε µια χούφτα ξεχωριστούς ανθρώπους: Τη Χάννα και τον Νικόλα, δυο ερωτευµένα παιδιά, που αγωνίζονται για τη µαταίωση της αρπαγής του µνηµείου, ενώ παλεύουν για το δικαίωµά τους στην αγάπη. Τον γλύπτη Αλέξανδρο Δηµητριάδη, που εµπνέεται από τους νεαρούς του φίλους, και ρίχνεται στη µάχη µε αυτοθυσία. Και τον Νταβίντ εφέντη, τον αρχαιολάτρη Εβραίο, που δίνει τον δικό του αγώνα ενάντια στην εποχή, τη φυλή του και την κοινωνία, προσπαθώντας να κρατήσει κοντά τους τις «Μαγεµένες» και να αποτρέψει την επανάληψη µελλοντικών διωγµών.

Μια σαγηνευτική ιστορία, βασισµένη σε αληθινά γεγονότα, που σκαλίζεται µε έρωτα και αίµα στα βυζαντινά τείχη, στα υγρά λιθόστρωτα, στις συναγωγές, στα παζάρια και στα γεµάτα θρύλους και ατµούς χαµάµ της Σαλονίκης.

Ο ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΜΟΥ

Μετά την εμβληματική τριλογία των ΠΑΛΙΩΝ ΑΣΗΜΙΩΝ η Μαίρη Κόντζογλου επέστρεψε δυναμικά στα λογοτεχνικά δρώμενα με ένα βιβλίο συναρπαστικό. Μια πολύ δυνατή ιστορία στην οποία η Ιστορία και ο έρωτας έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μια συγκλονιστική ιστορία στην τουρκοκρατούμενη πολύγλωσση και πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα. 

Η ιστορία μας ξεκινάει από την αρχαιότητα. Κάπου εκεί στα σημερινά ερείπια της αρχαίας αγοράς της Θεσσαλονίκης, ο λαϊκός μύθος θέλει τη γέννηση ενός παράνομου έρωτα μεταξύ του Μ.Αλεξάνδρου και της γυναίκας του βασιλιά της Θράκης που φιλοξενούνταν στο παλάτι που υπήρχε εκεί. Ο Θράκας βασιλιάς αντιλαμβάνεται το γεγονός και βάζει να κάνουν μάγια στον Αλέξανδρο. Ωστόσο η βασίλισσα τρέχει να τον συναντήσει και τα μάγια τη χτυπούν και αυτή και τη συνοδεία της, με αποτέλεσμα να «μαρμαρώσουν». Πρόκειται για ανάγλυφες, μυθολογικές μορφές, 8 στο σύνολό τους, που διακοσμούσαν μια κορινθιακή κιονοστοιχία και αναπαριστούσαν τον νεαρό θεό Διόνυσο δίπλα σε έναν πάνθηρα, την Αύρα με το πέπλο της, την Αριάδνη στεφανωμένη με τα φύλλα μιας κληματαριάς, τη Λήδα μαζί με τον κύκνο, μια Μαινάδα που παίζει διπλό φλάουτο, το Γανυμήδη μαζί με τον Δία μεταμορφωμένο σε αετό και έναν Διόσκουρο με μια αναπαράσταση αλόγου στα πόδια του. Είναι οι ΜΑΓΕΜΕΝΕΣ. Εμπρόκειτο για ένα απίστευτης ομορφιάς μνημείο που κοσμούσε την πόλη και το λάτρευαν όλων των φυλών οι άνθρωποι της πόλης. Το 19ο αιώνα ο Ναπολέωντας Γ' της Γαλλίας θέλει τις "Μαγεμένες" στο Παρίσι. Ο Εμμανουέλ Μίλλερ εμφανίζεται στη χώρα για να ξεριζώσει το μνημείο από τον τόπο του, παρά τις έντονες αντιδράσεις όλων των κατοίκων της πόλης.

Πάνω σε αυτά τα γεγονότα γνωρίζουμε και τους ήρωες μας. Τη Χάννα, το Νικόλα, τον Αλέξανδρο, τον Νταβίτ Εφέντη και το Λευτέρη. Ήρωες πολλοί, άριστα σκιαγραφημένοι στο χρονικό πλαίσιο της ιστορίας, με πάθη, σφάλματα, να τυλίγονται στις μυρωδάτες φτερούγες του έρωτα, να έχουν πίστη, να πολεμούν με τα ήθη της εποχής και να γίνονται κοινωνοί της πρώτης αρπαγής και αποκαθήλωσης ενός πολύ σημαντικού μνημείου της Θεσσαλονίκης, άλλοι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την Ιστορία και την Τέχνη και άλλοι αισχοκερδείς και αρχαιοκάπηλοι, ήρωες κάθε λογής που υφαίνουν το νήμα με το οποίο τα ιστορικά γεγονότα τα οποία στιγμάτισαν τη χώρα.

Η Μαίρη Κόντζογλου με μαεστρία παντρεύει τη μυθοπλασία της με την Ιστορία. Μια καθηλωτική αφήγηση με ρεαλιστικές περιγραφές αναβιώνει το κοινωνικοπολιτικό φόντο της χώρας το 19ο αιώνα και χαρτογραφεί άριστα την πόλη, μεταφέρει μυρωδιές, εικόνες και σκηνές με μαεστρία ζωγράφου. Με πλήθος καλολογικών στοιχείων και λυρική γραφή μεταφέρει στον αναγνώστη συναισθήματα ο οποίος δέσμιος και πλέον φίλος των ηρώων βιώνει το κάθε σκίρτημα, τον πόνο, τη χαρά και τον έρωτα μαζί τους, συνομιλεί με τα αγάλματα, πονάει μαζί τους για τον ξεριζωμό. Γίνονται οι ήρωες από χάρτινοι πραγματικοί; Ή ο αναγνώστης γίνεται χάρτινος και βουτάει στις σελίδες; Με ευγένεια και σεβασμό απέναντι στην Ιστορία και την Τέχνη η συγγραφέας μεταφέρει τον αναγνώστη στην εποχή, πετυχαίνοντας την απόλυτη σύνδεση μεταξύ μύθου και πραγματικότητας.

Μια συγκλονιστική ιστορία την οποία ομολογώ πως για να γράψω κάτι τη διάβασα τρεις φορές. Και πάλι τίποτα δεν είναι αρκετό για να γράψω. Κάτι λείπει και το ξέρω. Αλλά τα βιβλία που σε συγκλόνισαν βαθιά και μίλησαν στη ψυχή σου, δε σχολιάζονται σε λίγες αράδες. Πρόκειται για ατόφια λογοτεχνία. Και την ατόφια λογοτεχνία δεν τη σχολιάζεις. Την κρατάς θησαυρό μέσα στη ψυχή σου. Θερμά συγχαρητήρια στη συγγραφέα που δεν επαναπαύεται και βουτάει βαθιά. Συγχαρητήρια και στον εκδοτικό οίκο για την υπέροχη έκδοση. Συγχαρητήρια σε όλους αυτούς που μετέφεραν όλους εμάς σε ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στη Θεσσαλονίκη μας, με την πλούσια ιστορία...

Ελευθέριος Α. Μανδαλιανός